Καλοκαιρινοί στοχασμοί ενός αποκαρδιωμένου αριστερού.

...Σκέφτομαι τον κόσμο μου και την Αριστερά. Μια Αριστερά που τσακίστηκε στον εμπειρικό κόσμο...

...Βολοδέρνοντας ανάμεσα στον Λένιν, τον Στάλιν, τον Τρότσκι, τον Μάο, τον Αλτουσέρ...

...Εγκαταλείποντας τον αισθητό κόσμο, με τα φτερά των ιδεών, χώρισε τον κόσμο σε «ήρωες», «προδότες», «συνεπείς», «εξαγορασμένους».

...Νόμιζε ότι έτσι θα πέταγε καλύτερα στο κενό -χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι έτσι δεν μπορεί να πετάξει καθόλου.

Με τον κύριο υπουργό στην ίδια παραλία (να έχετε να λέτε)*

Είναι το δεύτερο βιβλίο του Θεοδόση Πελεγρίνη που διαβάζω και μου αρέσει πολύ. Ουσιαστική, περιεκτική, σχετικά απλή η γραφή του. Μεγάλες αρετές για ένα συγγραφέα φιλοσοφίας τις οποίες εκτιμώ ιδιαιτέρως. Συγχαρητήρια κύριε Πελεγρίνη!

Έφτασα, το λοιπόν, και στο κεφάλαιο για τον Καντ, ο οποίος πάντοτε με ενθουσίαζε. Όχι τόσο για τη φιλοσοφία που εισηγήθηκε (διάβολε, είμαι μαρξιστής!), όσο για την πνευματική του εντιμότητα και εγρήγορση. Στα 57+ χρόνια του, το θεωρητικό και πνευματικό του σύμπαν κατέρρευσε. Αντιμέτωπος ο ορθολογισμός του με τον εμπειρισμό του Χιουμ, έπρεπε να αναθεωρήσει το σύνολο των πεποιθήσεών του. Και το έκανε με συνέπεια και ενάντια στις ίδιες του τις πεποιθήσεις του! Μέσα από τα συντρίμμια των τότε πεποιθήσεών του δημιούργησε ένα καινούργιο (θεωρητικό και πρακτικό) σύμπαν. Στο απόσπασμα που παραθέτω, γκρεμίζει την πλατωνική ιδέα της «καθαρής νόησης» που είναι απαλλαγμένη από τον κόσμο της εμπειρίας:

«Παρασυρμένοι από τη δύναμη του λόγου, η ορμή μας να επεκτείνουμε τις γνώσεις μας δεν βλέπει όρια. Το ελαφρό περιστέρι, όταν στην ελεύθερη πτήση του, σκίζοντας τον αέρα, αισθάνεται την αντίστασή του, φαντάζεται, ίσως, πως θα πέταγε καλύτερα στο κενό -δεν ξέρει, όμως, πως τότε δεν θα μπορούσε να πετάξει καθόλου… Έτσι και ο Πλάτων, εγκαταλείποντας τον αισθητό κόσμο, αποτόλμησε, με τα φτερά των ιδεών, να στραφεί στο κενό διάστημα της καθαρής νόησης. Δεν αντιλαμβανόταν, όμως, ότι έτσι δεν προχωρούσε διόλου, καθόσον δεν είχε κάποιο σημείο στήριξης, ένα υποστήριγμα πάνω στο οποίο θα μπορούσε να ακουμπήσει… Είναι η συνήθης μοίρα του ανθρώπινου λόγου να βιάζεται να σηκώσει το οικοδόμημά του και μόνο εκ των υστέρων να ψάχνει να βεβαιωθεί αν είναι γερά τα θεμέλιά του».

Και εγώ, διαβάζοντας για τον Καντ, σκέφτομαι τον κόσμο μου και την Αριστερά. Μια Αριστερά που τσακίστηκε στον εμπειρικό κόσμο. Επαναστατική ή ρεφορμιστική, μετριοπαθής ή ριζοσπαστική έχτισε πάνω σε σημεία μη-στήριξης, στο κενό διάστημα της καθαρής νόησης, του καθαρού βολονταρισμού. Βολοδέρνοντας ανάμεσα στον Λένιν, τον Στάλιν, τον Τρότσκι, τον Μάο, τον Αλτουσέρ. Εγκαταλείποντας τον αισθητό κόσμο, με τα φτερά των ιδεών, χώρισε τον κόσμο σε «ήρωες», «προδότες», «συνεπείς», «εξαγορασμένους». Νόμιζε ότι έτσι θα πέταγε καλύτερα στο κενό -χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι έτσι δεν μπορεί να πετάξει καθόλου.

(Καλοκαιρινοί στοχασμοί ενός φτωχού και παντελώς αποκαρδιωμένου αριστερού).

Άγγελος Καλοδούκας (left.gr)

Τα κείμενα άλλων που -για τεκμηρίωση ή προβληματισμό-  φιλοξενούνται εδώ, 

απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους, όχι κατ' ανάγκην και του ιστολογίου.