Bitcoin;*

Ποιος θα το φανταζόταν το 2008 ότι λίγα χρόνια αργότερα ένα κρυπτονόμισμα ονόματι Bitcoin θα πραγματοποιούσε μια τρελή πορεία προς τα… αστέρια; Σε λιγότερο από τρεις μήνες ... σκαρφάλωσε από τα 3.000 δολάρια στα 10.000 δολάρια για να σπάσει πριν από μερικές μέρες το ορόσημο των 17.000 δολαρίων και να αγγίξει για λίγο τα 19.000 δολάρια στο Coinbase, την ιστοσελίδα ψηφιακού συναλλάγματος, εκτοξεύοντας την ζήτησή του στα ύψη παρά τις προειδο-ποιήσεις των ειδικών περί ψηφιακής «φούσκας».

Καθημερινά, μέσω της διαδικασίας της επαλήθευσης (mining) των εκτελούμενων συναλλα-γών, υπολογίζεται ότι γεννιούνται περί τα 3.600 νέα Bitcoin, γεγονός που σημαίνει ότι για την ώρα κυκλοφορούν σχεδόν 16,5 εκατ. κρυπτονομίσματα...

Το σύστημα του Bitcoin είναι σχεδιασμένο ώστε να επιτρέπει την κυκλοφορία συγκεκριμένου αριθμού κρυπτονομισμάτων. Ετσι, μέχρι το 2140 με μαθηματική ακρίβεια θα έχει επιτρέψει την «εξόρυξη» συνολικά 21 εκατ. Bitcoin και κάπου εκεί, βάσει σχεδίου, τα… κοιτάσματα αναμένεται να στερέψουν, χωρίς όμως κάτι τέτοιο να εμποδίζει την περαιτέρω χρήση του.

Σύμφωνα με το CoinMarketCap, την ιστοσελίδα που παρακολουθεί την κεφαλαιοποίηση διαφόρων κρυπτονομισμάτων, από τον Ιανουάριο και σε χρόνο που οι αναλυτές χαρακτηρίζουν «ρεκόρ», η αξία του Bitcoin από τα 1.000 δολάρια ανέβηκε κατά 1.000%.

Στις πλατφόρμες ηλεκτρονικών συναλλαγών επικρατεί η απόλυτη τρέλα. Θα μπορούσε άραγε το Bitcoin να οδηγήσει σε μια νομισματική επανάσταση; Το σίγουρο είναι ότι έχουμε μπει σε αχαρτογράφητα νερά και για την ώρα οι ειδικοί δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν τι κρύβουν αυτά προτού καλά-καλά κατανοήσουν τι είναι το κρυπτονόμισμα-«φαινόμενο» και προβούν στην νηφάλια εκτίμησή του.

Τι ακριβώς είναι το Bitcoin;

-    «Ο καλύτερος τρόπος για να καταλάβει κάποιος που δεν έχει σχέση με Πληροφορική τι είναι το Bitcoin είναι να σκεφτεί ότι πρόκειται ουσιαστικά για ένα ξένο νόμισμα όπως π.χ. η βρετα-νική λίρα ή το δολάριο, με τη διαφορά ότι αυτό το ξένο νόμισμα είναι διεθνές. Είναι το νόμισμα του Διαδικτύου, δεν εκδίδεται από καμία κρατική εξουσία, αλλά γεννάται και υποστηρίζεται ηλεκτρονικά».

-    «Δεν υπάρχει σε φυσική μορφή, δεν τυπώνεται σε χαρτονομίσματα, υπάρχει μόνο σε ψηφι-ακή μορφή. Μπορεί να το χρησιμοποιήσει ο καθένας με μια εφαρμογή που μπορεί να κατεβά-σει στο smartphone ή στον υπολογιστή του. Από εκεί και πέρα, το ενδιαφέρον αυτού του συστήματος είναι ότι είναι αποκεντρωμένο, κανένας δεν το ελέγχει. Είναι δηλαδή όπως το Internet: υπάρχουν πολλές εταιρείες οι οποίες λειτουργούν επάνω στο Bitcoin αλλά δεν υπάρχει μια Αρχή που να ελέγχει τα πάντα. Η επιτυχία του συστήματος ορίζεται από μαθη-ματικούς κανόνες. Είναι ανοιχτό, ελεύθερο και αποκεντρωμένο».

Θα μπορούσε το Bitcoin να είναι άλλη μια «φούσκα» έτοιμη να εκραγεί;

-    «Πρόκειται για μια καινούργια τεχνολογία η οποία λειτουργεί σε μια αγορά όπου υπάρχουν τόσα πολλά χρέη. Μην ξεχνάτε ότι η διεθνής οικονομία βασίζεται σε νομίσματα τα οποία είναι καταχρεωμένα. Μπορούμε να βρούμε αρκετούς οικονομολόγους οι οποίοι θα μας πουν ότι δεν είναι απλά καταχρεωμένα, αλλά… φαλιρισμένα και το ευρώ και το δολάριο και το γιέν, όπως και οι αντίστοιχες οικονομίες και τράπεζες πίσω από αυτά. Όλοι μαζί παίζουν ένα παιχνίδι με στόχο να αποκρύψουν το τεράστιο μέγεθος του προβλήματος. Το χρήμα εξ ορισμού, είναι κάτι που χρησιμοποιούμε για να αγοράσουμε αγαθά και υπηρεσίες. Αν δε μπορούμε να το χρη-σιμοποιήσουμε για να αγοράσουμε κάποιο προϊόν ή κάποια  υπηρεσία τότε δεν έχει αξία».

-    «Μέσα σε αυτήν την αγορά ένα νέο σύστημα, το οποίο έχει κάποιες δυνατότητες που ξεφεύγουν από αυτές του κανονικού χρήματος, χαρίζει ενθουσιασμό στους επενδυτές. Ο εν-θουσιασμός αυτός, επειδή είναι καινούργιος, ευθύνεται για αυτές τις απότομες διακυμάνσεις του Bitcoin. Αυτό που είναι ενδιαφέρον να καταλάβει κανείς, είναι ότι γενικά το Bitcoin είναι πρώτα τεχνολογία, μετά νόμισμα που χρησιμοποιείται για συναλλαγές και σε τρίτη φάση μπορεί να το δει κανείς και ως επένδυση. Αυτή τη στιγμή όλοι κοιτάζουν την επένδυση επειδή έχει ανέβει η τιμή. Αλλά δεν είναι αυτό το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του Bitcoin. Σαν επένδυση είναι αρκετά επικίνδυνο: έχει πολύ υψηλό ρίσκο γιατί παρουσιάζει πολλές διακυμάνσεις –κάνει δηλαδή πολλές και απότομες κινήσεις– έχει όπως λέμε έντονο volatility. Αυτό βέβαια δεν αποτελεί απαραίτητα πρόβλημα. Για παράδειγμα, και μετοχές του Διαδικτύου έκαναν δυο-τρεις φούσκες και όταν αυτές σκάσανε, το Ίντερνετ συνέχισε να λειτουργεί. Δεν ήρθε το τέλος».

-    «Ωστόσο ο «ατίθασος» χαρακτήρας του Bitcoin, που οφείλεται στο έντονο volatility και στην παντελή έλλειψη κανόνων και ελέγχων, είναι αυτό που ίσως για την ώρα φρενάρει τους μεγά-λους επενδυτές –τράπεζες και hedge funds– από το να μπουν στον χορό του κρυπτονομί-σματος.

-    «Το Bitcoin, ναι, χαρακτηρίζεται φούσκα. Κανείς δεν ξέρει ακριβώς γιατί η τιμή έχει φτάσει εκεί που έχει φτάσει ή πού θα μπορούσε να καταλήξει στο μέλλον». «Σε περίπτωση που σκάσει,   οι επιπτώσεις δεν θα είναι τόσο φοβερές καθώς για την ώρα πρόκειται για μια πολύ μικρή “οικονομία” και η χρήση του είναι περιορισμένη, για να μπορεί να συγκριθεί με τις επιπτώσεις ενός κανονικού νομίσματος. Δεν πρόκειται δηλαδή ούτε να καταρρεύσει κάποια κυβέρνηση, ούτε να ναυαγήσει κάποια οικονομία. Η απότομη αύξηση δεν αντιπροσωπεύει την υπάρχουσα αξία του συστήματος, αλλά την μελλοντική πιθανή αξία του συστήματος. Σε αυτές τις περι-πτώσεις, όσο εύκολα παίρνεις χρήματα, τόσο εύκολα μπορείς να τα χάσεις. Δεν θα πρέπει να προκαλέσει και μεγάλη έκπληξη αν σκάσει. Νομίζω ότι όσοι επενδύουν στο Bitcoin γνωρίζουν ότι έχει υψηλό ρίσκο γιατί ας μην ξεχνάμε πως ό,τι ανεβαίνει τόσο γρήγορα, μπορεί το ίδιο γρήγορα να καταρρεύσει».

Αν «σκάσει» θα είναι η πρώτη φορά;

-    «Όχι, θα είναι η έκτη ή η έβδομη φορά που σκάει το Bitcoin. Και δεν θα είναι και η μεγαλύ-τερη φούσκα του. Η μεγαλύτερη ήταν όταν από τα 0,25 δολάρια το 2011 σκαρφάλωσε στα 30 δολάρια μέσα σε τέσσερις εβδομάδες, που σημαίνει περίπου 130 φορές πάνω. Συγκριτικά η αύξηση που σημειώνει τώρα δεν είναι ούτε 15 φορές πάνω. Μετά από εκείνη τη φούσκα έπεσε από τα 30 δολάρια στα 0,75 δολάρια – αυτή ήταν και η ιστορικότερη πτώση του Bitcoin».

-    «Αυτός είναι ένας κύκλος. Ένας από τους λόγους που έχουμε αυτές τις λεγόμενες φούσκες   οι οποίες δεν σπάνε ιδιαίτερα εύκολα, είναι γιατί κάθε φορά που συνέβαινε κάτι τέτοιο στο παρελθόν μετά από ένα-δυο χρόνια το πολύ, το κρυπτονόμισμα ξανανέβαινε σε πολύ υψηλό-τερα από τα προηγούμενα επίπεδα. Όταν λοιπόν το ξέρει αυτό ο επενδυτής λέει, ωραία αν σπάσει εγώ θα αρχίσω να αγοράζω πάλι γιατί θα περιμένω την επόμενη φορά που θα εκτοξευθεί».

Σε τέτοιες τιμές πώς μπορείς να αγοράσεις Bitcoin;

-    «Ενα Bitcoin υποδιαιρείται σε οκτώ δεκαδικά ψηφία, δηλαδή έχει 100.000.000 μονάδες, τα λεγόμενα Shatoshi. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι μπορείς να αγοράσεις Bitcoin στην αξία που επιθυμείς, ακόμα δηλαδή και αντίστοιχα των δύο δολαρίων. Αυτή είναι μια από τις βασικές παρεξηγήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι η τιμή του χρυσού. Μια μπάρα χρυσού στοιχίζει 150.000 δολάρια. Αν θες να φτιάξεις ένα δαχτυλίδι δεν θα αγοράσεις μια ολόκληρη μπάρα».

-    Στην Ελλάδα, από τα capital controls του 2015 και έπειτα ο κόσμος άρχισε να αναζητά νέες οικονομικές διεξόδους με αποτέλεσμα να στραφεί στο Bitcoin. Ήδη αρκετές επιχειρήσεις, από βιβλιοπωλεία και καταστήματα ρούχων, μέχρι εστιατόρια, καφέ, λογιστικά γραφεία και φαρμα-κεία, δέχονται το κρυπτονόμισμα.  Κάποιος που θέλει να αγοράσει Bitcoins μπορεί, για παρά-δειγμα, να αποταθεί στα λεγόμενα Bitcoin ATM τα οποία βρίσκονται σε διάφορα σημεία της Αθήνας, να απευθυνθεί σε συγκεκριμένα ανταλλακτήρια ή να εντοπίσει κάποιον ιδιώτη μέσω των ιστοσελίδων LocalBitcoins (www.localbitcoins.com) και BuyBitcoin.gr.

Σε τι θα χρησίμευε το Bitcoin στην Ελλάδα;

-    «Ένα από τα βασικά προβλήματα της ελληνικής αγοράς είναι το νομισματικό. Το γεγονός ότι ο κόσμος υποχρεούται να χρησιμοποιεί το ευρώ αποτελεί έναν από τους λόγους για τους οποίους βρισκόμαστε σε αυτήν την κατάσταση, γιατί η κυβέρνηση δεν έχει τον έλεγχο των επιτοκίων κτλ.». «Το Bitcoin προσφέρει στον κάθε χρήστη τη δυνατότητα να επιλέξει ποιο νόμισμα είναι αυτό που θέλει να χρησιμοποιήσει για την κάθε συναλλαγή του. Για κάποιους Έλληνες προφανώς η χρήση του συγκεκριμένου κρυπτονομίσματος θα μπορούσε να βοηθή-σει π.χ. για τη μεταφορά χρημάτων στο εξωτερικό. Τώρα με τα capital controls κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο. Το Bitcoin δεν έχει σύνορα. Ο τρόπος είναι απλός: ο χρήστης μετατρέπει τα χρήματα που θέλει σε Bitcoin ή αν έχει τη δυνατότητα εισπράττει κατευθείαν σε Bitcoin και μετά μπορεί να τα μεταφέρει οπουδήποτε θέλει και να τα μετατρέψει σε οποιοδήποτε από τα 160 διαφορετικά νομίσματα επιθυμεί».

-    «Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα υπάρχουν κάποιες επιχειρήσεις που δέχονται το κρυπτο-νόμισμα, θεωρώ ότι ακόμα δεν συμφέρει για καθημερινή χρήση σε επίπεδο μικροσυναλλαγών. Θεωρείται ακριβό και παράλληλα για κάθε συναλλαγή υπάρχει μια μικρή χρέωση. Δεν έχουμε φτάσει δηλαδή ακόμα στο επίπεδο να λέμε ότι συμφέρει να αγοράσουμε έναν καφέ με Bitcoin. H εφαρμογή του στη χώρα μας αυτή τη στιγμή θεωρώ ότι είναι περισσότερο για εισαγωγές-εξαγωγές, για συνεργασίες με πελάτες και εταιρείες στο εξωτερικό. Μια συνεργασία με το εξωτερικό αποτελεί μια δύσκολη διαδικασία σε επίπεδο πληρωμής καθώς το PayPal, για παράδειγμα, χρεώνει αρκετά χρήματα, οι τράπεζες ακόμα περισσότερα και πολλές φορές δημιουργούνται καθυστερήσεις. Με το Bitcoin η διαδικασία χρειάζεται 15 δευτερόλεπτα και μπορεί κανείς να πληρωθεί από οπουδήποτε στον πλανήτη».

Τι συμβαίνει με τους φόρους;

-    «Το ίδιο που συμβαίνει όταν οι πολύ πλούσιοι ή οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις φορο-διαφεύγουν επιλέγοντας την χώρα στην οποία θα φορολογηθούν. Η διαφορά είναι ότι το Bitcoin επιτρέπει κάτι τέτοιο στον καθένα – δηλαδή και η μικροαστική τάξη έχει πλέον τη δυνατότητα μέσω αυτού του συτήματος να φορολογηθεί σε οποιαδήποτε χώρα επιθυμεί». «Σίγουρα η οικονομική ευελιξία δημιουργεί προβλήματα στο κράτος και ιδιαίτερα σε ένα κράτος όπου η φορολογία δεν γεννά υπηρεσίες για τους πολίτες του, αλλά έχει καθαρά εισπρακτικό χαρακτήρα και περισσότερο μορφή ελέγχου ως προς τα εισοδήματα όλων.          Αν δείτε στατιστικά όμως, οι χώρες που έχουν τους αυστηρότερους φορολογικούς ελέγχους είναι και εκείνες που έχουν και την υψηλότερη φοροδιαφυγή. Ενώ οι χώρες που προσφέρουν ως αντάλλαγμα στους πολίτες τις καλύτερες υπηρεσίες, σημειώνουν την χαμηλότερη φοροδιαφυγή. Βέβαια δυστυχώς αυτό είναι ένα μάθημα που στην Ελλάδα δεν πρόκειται να μάθουμε ποτέ».

-    «Το πρόβλημα στη χώρα δεν είναι ότι δεν μαζεύουμε αρκετούς φόρους, άλλα τι κάνουμε με αυτούς και πώς σπαταλώνται. Οι Έλληνες αυτή τη στιγμή πληρώνουν τους υψηλότερους φόρους στην Ευρώπη. Έχουμε λοιπόν μια βαριά φορολογία και ένα βαρύ κράτος το οποίο επιβάλλει βαριά γραφειοκρατία. Πιστεύω ότι η λύση δεν κρύβεται στον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διαχείρισης αλλά στον περιορισμό της. Το πρόβλημα δεν είναι ότι 15 γραφειοκρα-τικές κινήσεις που χρειάζεται να κάνεις, δεν είναι αρκετά εκσυγχρονισμένες ή ηλεκτρονικές.    Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν αυτές οι 15 κινήσεις που δεν υπάρχουν πουθενά αλλού».

Ποιός είναι τελικά ο εγκέφαλος πίσω από το Bitcoin;

-    «Το μόνο που γνωρίζουμε είναι το ψευδώνυμο Shatoshi Nakamoto –από όπου άλλωστε προέρχεται και η ονομασία των υποδιαιρέσεων του Bitcoin- το οποίο έχει συνδεθεί με άπειρες εικασίες, ερωτηματικά και σενάρια συνωμοσιολογίας. Δεν ξέρουμε αν είναι κύριος, αν είναι κυρία, κύριοι ή κυρίες ή μια ολόκληρη οργάνωση. Αλλά δεν έχει καμία σημασία...»...

-    «...Το λογισμικό αυτό είναι ανοιχτό και μπορεί οποιοσδήποτε καταλαβαίνει από προγραμμα-τισμό να καταλάβει πώς ακριβώς λειτουργεί. Δεν υπάρχει κάποιο μαγικό κουμπί που μπορεί να πατήσει κάποιος για να πάρει τον απόλυτο έλεγχο στα χέρια του, γιατί το σύστημα είναι έτσι δομημένο ώστε ο ιδρυτής του να μην έχει περισσότερο έλεγχο από τους υπόλοιπους χρήστες – δηλαδή μηδενικό! Η αξία του συστήματος είναι ότι λειτουργεί ανεξάρτητα και χωρίς κάποια κεντρική αρχή...»...

-    «...τον Ευκλείδη δεν τον γνωρίζαμε, παρόλα αυτά η γεωμετρία λειτουργεί και δεν έχει ιδιαίτε-ρη σημασία αν ο Ευκλείδης ήταν καλός ή κακός άνθρωπος. Η γεωμετρία λειτουργεί ανεξάρτη-τα με το ποιος την ανακάλυψε. Πρέπει να καταλάβουμε ότι το Bitcoin είναι ένα μαθηματικό σύστημα. Με την ίδια λογική λοιπόν που δεν έχει καμία σημασία ποιος ανακάλυψε μια μαθη-ματική αλήθεια, δεν έχει καμία σημασία ποιος ανακάλυψε την ιδέα του Bitcoin»…

____________

* Ανδρέας Αντωνόπουλος, καθηγητής στο Πανεπιστήμο της Λευκωσίας (από συνέντευξη στην Ειρήνη Βενιού -στο protagon.gr)

Τα κείμενα άλλων που -για τεκμηρίωση ή προβληματισμό-  φιλοξενούνται εδώ, 

απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους, όχι κατ' ανάγκην και του ιστολογίου.