Καλή Χρονιά!.

Aνοίξετε την πόρτα σας τα κάλαντα να πούμε
και βάλετε και μια ρακή για να σας ευχηθούμε...

Ταχιά - ταχιά ν’ αρχιμηνιά, ταχια ν’ αρχή του χρόνου
που βγήκε και προπάτηξε ο Κύριος στο-ν-κόσμο.
Και βγήκε και χαιρέτηξε ούλους τσοι ζευγολάτες
κι ο πρώτος που του πάντηξε ήταν ο Αϊ Βασίλης...

«Πολλά τα έτη Βασιλιό, καλό ζευγάρι-ν-έχεις...»...

...«Καλό το λες αφέντη μου, καλό κι ευλοϊμένο,
η Χάρη Σου το βλόϊσε με το δεξό Σου χέρι,
με το δεξό, με το ζερβί, με το μαλαματένιο.
Μάλαμα είν-τ-αλέτρι μου κι ασήμι ο ζυγός μου,
ως και το βουκεντράκι μου τ’ Αϊ Γιωργιού κοντάρι
και τ’ αποζεύλι τού ζυγού κουκί μαργαριτάρι...».

...Και πάλι εξαναπέρασε κι εξαναρώτηξέ ν-τον..

«...Πέ μου να ζήσεις Βασιλιό πόσα μουζούρια σπέρνεις;»...

«...Σπέρνω σταράκι δώδεκα, κριθάρι δεκαπέντε,
ταγή και ρόβι δεκαοχτώ κι από νωρίς στο στάβλο.
Κι ήσπειρα κάτω στο γιαλό κάτω στο περιγιάλι,
μουζούρια στάρι τό 'σπειρα, μουζούρια λεπτοκάρυ.
Κι εκειά το νεριαστήκανε περδίκια και λαγούδια
κι απ’ τα ξεπερδικίσματα ήβγαλα χίλια μούδια
κι απ’ τα ξελαγουδίσματα δεν είχα μπλιό πού βάλω
κι επήρα το στρατί - στρατί στο Θραψανό να πάω
να πα’ να βρω το-ν-πιθαρά, πιθάργια για να πάρω.
Στο δρόμο μου παντήξανε οι σκύλοι οι γ-Ιουδαίοι
κάθου γ-και τυραννούσι με, να τως-ε-πώ τραγούδια.
"...Ο Δάσκαλος δε μου’ μαθε τραγούδια εγώ να λέω,
την Αλφαβήτα μου’ μαθε κι εκείνη σας-ε-λέω"...»...


...Και στο ραβδί ν-του εκούμπησε να πει την Αλφαβήτα
και το ραβδί που-το-ν-ξερό, χλωρούς βλαστούς τσοι βγάνει
κι απάνω στο χλωρό βλαστό αετοφωλιά χτισμένη
και μέσα στην αετοφωλιά Χώρα ξετελεμένη!!!

...Μα επόπαμε του Βασιλιού, να πούμε εδά τ’ Αφέντη...

«...Μέσα κοιμάτ’ Αφέντης μας στα πούπουλα θεσμένος
και ποιος θα μπει και ποιος θα βγει να μας τον-ε-ξυπνήσει;
και θα βαστά ροδόσταμο να τον ροδοσταμνίσει;»...

...«Εγώ θα μπω κι εγώ θα βγω να σας τον-ε-ξυπνήσω
και θα βαστώ ροδόσταμο να τον ροδοσταμνίσω...

»...Ξύπνησε Αφέντη, ξύπνησε! κι εκκλησιές σημαίνουν,
το εν υψίστοις ψάλουσι κι εσένα ανημένουν.
Να φας απο λαγού πλευρά κι απ’ αγριμιού τη μέση,
να φας κι απο τη-ν-πέρδικα την αϊδονολαλούσα,
που εκελάηδιε το πρωί κι εξύπνα τα κοράσια
κι εξύπνα και τσοι γέροντες απου τα σπηλιαράκια...»

...Μα επόπαμε τ’ Αφέντη μας, να πούμε τση Κεράς μας...

«Κερά μαρμαροτράχιλη και φεγγαρομαγούλα,
Κερά το φουστανάκι σου είναι κακοραμμένο
και φέρε μου το εις το σκολειό να σου το καλοράψω.
Να βάλω αϊτούς και περαϊτούς πουλιά και χελιδόνια,
να κελαηδούνε τα πουλιά, να λεν’ τα χελιδόνια...
...Κερά το παπουτσάκι σου είναι κακοραμμένο
και φέρε μου το στο σκολειό να σου το καλοράψω.
Να βάλω ασήμι στην οργιά, μαργέλι στο μουζάκι,
να σέρνω και το λυρατζή να παίζει το λυράκι
κι εσύ Κερά να κάθεσαι να κάνεις σεϊράκι...»...

...Μα επόπαμε και τση Κεράς να πούμε και τού γιού ν-τως...

«...Επα’ χου-ντο-ν-καλόν υγιό, το μοσχοκανακάρη
λούγου-ν-τον και χτενίζου-ν-τον και στο σκολειό τον πέμπουν
κι ο Δάσκαλος τον ήδειρε με το χρυσό βεργάλι
και η κερά Δασκάλισσα με το μαργαριτάρι...
"...Σήκω υγιέ να χτενιστείς, σήκω υγιέ ν’ αλλάξεις
να πας σε τάφο του Χριστού να ηδεις αν-ε-γνωρίσεις
τον πλούσιο απου το φτωχό να τον-ε-ξεχωρίσεις,
χώρια θα ηδειί την κεφαλή και χώρια τ’ άλλο σώμα,
ετσά το πρόδειξε ο Θεός να γινομέστα χώμα..." »...

...Μα επόπαμε του γιόκα-ν-τως να πούμε και τση κόρης...

«...Επά 'χουν κόρη-ν-όμορφη, γραμματικός τη θέλει,
μ' αν είναι και γραμματικός, πολλά λεφτά γυρεύει.
Γυρεύει αμπέλια ατρύγητα, χωράφια με σιτάρια,
γυρεύει και τη θάλασσα μ’ ούλα τζη τα καράβια...»

...Μα επόπαμε τση κόρης τως να πούμε και τση βάγιας...

...«Βαγίτσα άψε το κερί, άψε και το διπλέρι
και κάτσε και ντουχιούντησε ήντα θα μας ε-φέρεις.
Βάλε στο τσέστο κάστανα, βάλε και πορτακάλια
και φέρε και γλυκό κρασί να πιου-ν-τα παλληκάρια.
Κι απου το πιθαράκι σας που’ χετε τα καρύδια,
να μας-ε-ποχερίσετε κι ας είν’ πολλά γή λίγα.
Κι απου το πιθαράκι σας που’ χετε τσι σταφίδες,
να μας-ε-ποχερίσετε κι ας είν’ πολλές γή λίγες.
Κι απου τη μαύρη-ν-όρνιθα κιανένα αβγουλάκι,
κι αν είν’ απου τη γαλανή ας είν’ και ζευγαράκι.
Κι απου τ’ απακολούκανα κι απο πλευριάς κομάτι,
κι απου τον πόρο του βουγιού να πιούμε μια γεμάτη.
Κι αν είναι με το θέλημα άσπρη μου περιστέρα,
ανοίξετε την πόρτα σας να πούμε καλημέρα."
...Καλημέρα, χρόνια πολλά...»...

...»...Επά που καλαντίσαμε καλά μας ε’ πλερώσα,
καλά να πα -ν-τα “έχει” ν-τως και τα ποδώματα ν-τως...».

                                 
                             Σημείωση: Αν η οικογένεια δεν είχε παιδιά οι καλαντιστές έλεγαν:

«Επά παιδί δεν έχουνε ο Θιός να τως-ε-πέψει,
κι αν είν’ ασερνικό παιδί στη σέλα καβαλάρης
να σειέται να λυγίζεται να πέφτει το λογάρι,
να το μαζώνει η μάνα ν-του να’ χει χαρά μεγάλη.
Πάλι κι αν είναι θηλυκό μοίρα καλή να κάμει
του Ρεζοσπάντη τον υγιό άντρα να τον ε-πάρει.»

Κρητικά Παραδοσιακά Κάλαντα Πρωτοχρονιάς

Για την μεταφορά -από προφορικές μαρτυρίες...

Μάριος Μακρυγιωργάκης.