Don't Believe Everything You Think*

Υπάρχει συχνά τόση απόσταση ανάμεσα στην «αντιληπτή αλήθεια» και την «αληθινή αλήθεια» -ευχάριστη ή δυσάρεστη- που καλό θα είναι να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας στο να καταλαβαίνει πως αυτό που αντιλαμβάνεται είναι μεν σημαντικό, ωστόσο μπορεί και να μην «είναι και το τέλος του κόσμου» επειδή αυτός αυτό πίστεψε...

Οι σκέψεις οδηγούν διαρκώς μέσα στο μυαλό μας, κι όπως και η κυκλοφορία σε έναν δρόμο, μπορεί να κυλούν ομαλά μα και μερικές φορές να δημιουργούν απεικονίσεις ασφάλειας, προκαλώντας «μποτιλιάρισμα». Όταν αυτό συμβαίνει, ο αντίκτυπος μπορεί πραγματικά να μάς επιβαρύνει ψυχολογικά, δημιουργώντας άγχος , κατάθλιψη ή γενικά αγωνία. Ωστόσο, το ότι ακριβώς οι σκέψεις κυκλοφορούν μέσα στο μυαλό μας, δεν σημαίνει απλά κι ότι αυτές αντιπροσωπεύουν μιαν αντικειμενική πραγματικότητα. Συχνά είναι μάλλον θέμα φαντασίας παρά παρατήρησης. Έτσι, για μια φυσιολογική ζωή είναι σημαντικό να μην πιστεύουμε όλα όσα σκεφτόμαστε.

Οι άνθρωποι έχουμε κάθε είδος σκέψεων όλη την ώρα. Συχνά, εμείς οι ίδιοι κατευθύνουμε τις σκέψεις μας καθώς εξετάζουμε ορισμένα ζητήματα, αλλά και συχνά οι σκέψεις μας «απλώς μας συμβαίνουν», ρέουν μέσα στο μυαλό μας από κάποια ασυνείδητη πηγή. Αυτές οι σκέψεις μπορεί να είναι θετικές, αρνητικές ή ουδέτερες. Αλλά μπορούν να είναι ιδιαίτερα ενοχλητικές όταν είναι αυτοκριτικές ή μάς προκαλούν δυσφορία για κάτι, όπως: «Ποτέ δεν κάνω τίποτα σωστό, το αφεντικό μου σκέφτεται ότι είμαι ηλίθιος ή ότι δεν θα παραδώσω ποτέ μια ολοκληρωμένη δουλειά».

Αν δώσουμε προσοχή στις σκέψεις μας, θα διαπιστώσουμε πως μερικές απέχουν σημαντικά από την αλήθεια. Για παράδειγμα, μπορεί να σκεφτούμε ότι το αφεντικό μας μάς θεωρεί ηλίθιο και να αισθανόμαστε μάλιστα πως αυτό αληθεύει. Ωστόσο, όταν αναλογιζόμαστε και τους επαίνους που σε κατά καιρούς μάς έχει κάνει, μπορεί να συνειδητοποιούμε ότι η συγκεκριμένη αρνητική σκέψη δεν έχει τελικά νόημα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορεί να μας βοηθήσει να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας πως: «μόνο και μόνο επειδή αισθάνομαι μια σκέψη ως αλήθεια, αυτό δεν την κάνει αλήθεια».

Μπορούμε να αποδυναμώσουμε πολλές ανακριβείς αλλά δυσάρεστες πεποιθήσεις μας σημειώνοντας τη σύγκρουση ανάμεσα στην «αλήθεια που αισθανθήκαμε» και την «αληθινή αλήθεια». Για είναι αποτελεσματικός αυτός ο τρόπος πρόκλησης του εαυτού μας, είναι σημαντικό να επιμείνουμε:

·  Πρώτα θα πρέπει να εξασκηθούμε στο να αναγνωρίζουμε τις δυσάρεστες σκέψεις που εισβάλλουν επανειλημμένα στη συνείδησή μας. Μπορούμε να το κάνουμε αυτό αν είμαστε ευσυνείδητοι. Πολλοί βοηθιούνται σ’ αυτό και με τεχνικές διαλογισμού ή προσοχής.  

·   Στη συνέχεια, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας πως απλώς και μόνο ότι το σκεφτόμαστε δεν κάνει κάτι αληθινό. 

·  Θα πρέπει επίσης να προσπαθήσουμε να απαντήσουμε με μια αντίθετης μορφής δήλωση, όπως (στο προαναφερθέν παράδειγμα): «όχι μόνο δεν νομίζει ότι είμαι ηλίθιος, αλλά έχει δείξει ότι σέβεται τη δουλειά μου». 

· Η επανάληψη, θα κάνει την κάθε αντικειμενικά ανακριβή και αποδιοργανωτική σκέψη να αποδυναμώνεται μέχρι που να μην την πιστεύουμε πλέον.

Ενώ οι προβληματισμοί σχετικά με τις δυσάρεστες σκέψεις θα μας αποκαλύψουν μερικές φορές ότι πράγματι υπάρχει λόγος για να ανησυχούμε, εντούτοις, θα διαπιστώσουμε άλλες φορές, πως αυτές οι σκέψεις είναι περισσότερο προϊόντα της αντίληψής μας παρά της ευρύτερης πραγματικότητας. 

· Αυξάνοντας τα επίπεδα συνειδητοποίησης απέναντι σ’ αυτές τις ανακριβείς «αληθείς αλήθειες» μπορεί να μας βοηθήσει να απαλλαγούμε από το «κόλλημα».

·  Επιπροσθέτως, παρατηρώντας το όλο «πάλεμά μας», μπορεί να αναπτύξουμε συμπονετική αυτογνωσία, που σημαίνει πως η ευαισθητοποίησή μας στον πόνο που προκαλούν αυτές οι αντιλήψεις μπορεί να μάς οδηγήσει σε συμπόνια για εμάς, όπως ακριβώς συμβαίνει με την συμπόνια προς έναν φίλο που παλεύει με ένα παρόμοιο θέμα. 

· Τελικά, όχι μόνο θα εγκαταλείψουμε  τις αδικαιολόγητες αναληθείς αλήθειες, αλλά θα αναπτύξουμε κι έναν πιο θετικό τρόπο φροντίδας για τον εαυτό μας.

* Leslie Becker-Phelps. (Μετάφραση από: psychologytoday.com)

Τα κείμενα άλλων που -για τεκμηρίωση ή προβληματισμό-  φιλοξενούνται εδώ, 

απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους, όχι κατ' ανάγκην και του ιστολογίου.