Μα, να μην συμφωνούμε ούτε στην Γλώσσα μας;

Ένα απλό παράδειγμα ...

Κτήριο ή Κτίριο;

«...Κτήριο με η το κτή- και όχι κτίριο με ι το κτί-. Και τούτο διότι ετυμολογείται είτε από το οικητήριον, από το οποίο προκύπτει το οικτήριον και από αυτό το κτήριον > κτήριο, είτε, κατά τον Χατζιδάκη, ετυμολογείται από το ευκτήριον, από όπου, μετά τη σίγηση του πρώτου συνθετικού ευ, προκύπτει το όνομα κτήριον, και κτήριο μετά την αποβολή του καταληκτικού ν. Πάντως είτε από το οικητήριον παράγεται είτε από το ευκτήριον, οφείλουμε, σύμφωνα με την ιστορική ορθογραφία, να το γράφυμε με η.

Το οικητήριον, πάλι, παράγεται από το ρήμα οικώ (κατοικώ). Το οικητήριον είναι το μέρος όπου κατοικεί κανείς (οίκος, κατοικητήριο). Το δε ευκτήριον παράγεται από το ρήμα εύχομαι. Το ευκτήριον είναι ο χώρος, ο οίκος όπου οι πιστοί αναπέμπουν ευχές/ προσευχές προς τον Θεό τους. Ευκτήριος οίκος μάλιστα θα πρέπει να ήταν η πρώτη παρουσία του όρου. Από εκεί τοευκτήριον και τα υπόλοιπα...

Ο Τριανταφυλλίδης, ωστόσο, στη Γραμματική του, που είναι και η επίσημη Γραμματική, γράφει το κτίριο με ι. Κάνει λάθος; Νομίζει ότι παράγεται από το ρήμα κτίζω; Δεν το νομίζω. Ήξερε, εξάπαντος, κι αυτός αυτό που ξέρουμε κι εμείς. Ήξερε πως από το κτίζω θα μπορούσε να προκύψει το κτιστήριο π.χ., όπως από το φροντίζω προέκυψε το φροντιστήριο. Όχι όμως και το κτήριο.

Δεν αμφιβάλλω ότι το ήξερε αυτό ο Τριανταφυλλίδης. Και όμως το καθιερώνει με ι. Η γνώμη μου είναι ότι το γράφει έτσι, για να καταστήσει τη γραφή του πιο απλή, ώστε να διευκολύνει τους μαθητές δίνοντάς τους την ίδια γραφή και στο κτίζω και στο κτίριο. Κυριάρχησε ο δάσκαλος και η απλοποίηση.

Καλά αυτά. Καλός και ο Τριανταφυλλίδης, καλή και η επίσημη Γραμματική της πολιτείας. Το πρόβλημα είναι εμείς πώς θα γράφουμε τη λέξη κτίριο, με ι ή με η; Κανονικά πρέπει να συμμορφωθούμε/ συντονιστούμε με την επίσημη γραφή, ώσπου να γίνει αναθεώρηση της Γραμματικής και να καθιερωθεί η ορθότερη γραφή. Αυτό υπαγορεύει η γραμματική δεοντολογία και ο συντονισμός. Αλλά και αν υπάρξουν μερικοί που θα αποκλίνουν, δεν πειράζει. Οι περιπτώσεις αυτές, άλλωστε, είναι ελάχιστες. Ανοχή, λοιπόν, κι αναμονή...».

  

Χρίστος Τσολάκης, Ομότιμος καθηγητής της Παιδαγωγικής Σχολής του ΑΠΘ, (από: lexilogia.gr)

Τα κείμενα άλλων που -για τεκμηρίωση ή προβληματισμό-  φιλοξενούνται εδώ, 

απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους, όχι κατ' ανάγκην και του ιστολογίου.