Εξετάσεις: Επιτυχία ή Εθελοτυφλία; (Ξανά!)

(Στους φοιτητές μου με αγάπη και συν-ευθύνη, ...αμετανόητος*) 

*   «Η εξεταστέα ύλη σας είναι από την σελίδα “xx”  μέχρι την σελίδα “ψψ”   του βιβλίου “Ζ”»,

*     «Τα “sos” είναι a)..., b)…, c)…»,

*     «Από τα τέσσερα θέματα καλείστε να απαντήσετε τα δύο»,

*     «Απαντήστε όπως ακριβώς αναφέρεται στο βιβλίο “Ζ”»,

*     κ.ο.κ.

Θεωρείτε πως οι εξετάσεις σας σε ένα εκπαιδευτήριο, (οποιοδήποτε τριτοβάθμιας εκπαίδευσης), στις οποίες ενδεχομένως παραπέμπουν τα παραπάνω, είναι μια μέθοδος εκτίμησης του επίπεδου και των γνώσεων σας; Κατά την γνώμη μου κάνετε λάθος! Ναι, κάνουμε -όλοι μας- λάθος!

Τέτοιου είδους εξετάσεις δεν μπορούν να πιστοποιήσουν το «τι ξέρετε»:

Παρουσιάζουν μιαν επίπλαστη εικόνα τού «τι είστε σε θέση να κάνετε», (αφού  «προετοιμαστήκατε» αλλά και καλείστε να το «αποδείξετε»), μέσα σε πλασματικές  συνθήκες:

·  Τέτοιες εξετάσεις κρίνουν μόνο και μόνο αυτά που έχετε «παπαγαλίσει» ή αυτά που καταφέρατε να «κλέψετε» από τον «διαβασμένο» διπλανό ή το ευφάνταστο «σκονάκι σας». 

· Τα εκπαιδευτήρια, οι διδάσκοντες, οι διδασκόμενοι και όλοι όσοι  «βολεύονται» με τέτοιου τύπου εξετάσεις, αργά ή γρήγορα διαπιστώνουν -εφόσον δεν εθελοτυφλούν- πως η ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχουν και/άρα της μάθησης, (ως φυσική ασυνέπεια προς την αποστολή τους), ελαχιστοποιείται.  

Κι αυτά, επειδή η δουλειά,  επί της ουσίας, δεν αφορά πλέον στην εμπέδωση «μιας ύλης» και/άρα της αντίστοιχης γνώσης, αλλά στο «πώς να περνά κάποιος» στις εξετάσεις και οι ίδιες οι εξετάσεις από ένα «μέσο αξιολόγησης της μάθησης», (στο βαθμό που τους αναλογεί), ευτελίζονται πλέον με την «εξαλλαγή» τους σε «μηχανισμό προαγωγής» για τον επόμενο κύκλο, (τάξη, εξάμηνο κ.α.) και μόνο... 

Κι αυτά, επειδή  επί της ουσίας, ουδείς αξιολογεί το «τι μάθατε»...
Κι αυτά, επειδή  επί της ουσίας, ούτε κι εσείς αναρωτιέστε: «τελικά, γιατί βρίσκομαι εδώ;»...
...Περνάτε όμως, θα μου πείτε!  ...Επιτυχία! ...Καμαρώνετε, καμαρώνουν και οι δικοί σας, καμαρώνει και η «κοινωνία»! ...Επιτυχία;

Με τέτοιες «επιτυχίες» όμως, πέφτετε στην παγίδα...

1) Διαμαρτύρεστε: «...μα, σε  ποια ακριβώς σελίδα του βιβλίου αναφέρονται αυτά;» -λέτε- όταν ένας καθηγητής σας στις «παραδόσεις» προσπαθεί να σάς κάνει «συμμέτοχους» ή όταν σάς μιλάει με παραδείγματα και βιωματικά αποκτημένη γνώση...

2) Διαμαρτύρεστε: «...μα, οι άλλοι συνάδελφοί σας μας ...βοηθούν...» -λέτε- όταν ένας καθηγητής σας αντί μιας «checklist» ερωτήσεων δήθεν προετοιμασίας (αλλά στην ουσία μιας «λίστας με τα θέματα») ή των «sos» για τις εξετάσεις, εκείνος σάς αναθέτει π.χ. μια «εργασία» για να μάθετε να δουλεύετε «κι όταν είστε μόνοι σας»...

3)  Διαμαρτύρεστε: «...μα, τι εννοείτε όταν λέτε να απαντήσουμε με ...δικά μας λόγια ή με δικό μας παράδειγμα;» -ρωτάτε με απορία- όταν ένας καθηγητής σας στις εξετάσεις σάς ζητάει να «σκεφτείτε» αντί να αποδώσετε μια «παπαγαλία»...

4) Θεωρείτε «καλόν» τον καθηγητή που όταν αντιληφθεί το «σκονάκι» σας, κάνει πως δεν βλέπει...

5) Θεωρείτε «καλόν» τον καθηγητή που -πέρα από κανονισμούς και λογική- αντί να σας εξετάζει «εφ’ όλης» της ύλης με «αντιπροσωπευτικά» θέματα, αυτός σας δίδει «δικαίωμα(;) επιλογής»...(πχ. «Από τα τέσσερα θέματα απαντήστε τα δύο»)...

6) Θεωρείτε «καλόν» τον καθηγητή που όταν γράψετε «κάτω απ’ τη βάση» θα συμπληρώσει «συναισθηματικά» το κενό της βαθμολογίας σας για να περάσετε.

7) Θεωρείτε «καλόν» τον καθηγητή που θα σας δώσει, «μια ...2^η ευκαιρία», για ...3^η, ...4^η, ...5^η ...φορά...

      κ.ο.κ.

Καλά να πάθουμε όλοι μας...

* Θα πηγαίνατε σε έναν γιατρό που έκανε ειδικότητα περνώντας μεν στις πρακτικές και θεωρητικές του εξετάσεις αλλά από τα τέσσερα θέματα απαντούσε μόνο στα δύο; (Η ασθένειά σας σε ποιο 50% εμπίπτει; Της γνώσης ή της άγνοιάς του;). 

*  Θα προσλαμβάνατε λογιστή στο μαγαζί σας που πήρε το πτυχίο του μόνο με τα «sos»; (Είστε σίγουροι πως τα ζητήματα της επιχείρησής σας ήταν μέσα στα «sos» του πτυχίου του;).

* Θα αναθέτατε τα ιδιαίτερα μαθήματα του παιδιού σας σε φροντιστή που περνούσε τα μαθήματά του απλώς μέσω της «συναισθηματικής φόρτισης» ή άλλης πίεσης των εξεταστών του; («...οικονομική κρίση, φτωχόπαιδο βλέπετε...», «...είναι "δικό μας" παιδί...» κ.λπ.) οπότε φαντάζομαι και οι εξεταστές του δικού σας παιδιού με τη σειρά τους θα θέλατε να φερθούν έτσι;

* Θα τρώγατε -εν γνώσει σας- σε ένα εστιατόριο που ο μάγειρας εκτελεί μεν υπέροχες συνταγές αλλά δεν έχει ιδέα από τον τρόπο σκέψης στη διαχείριση και την υγιεινή των τροφίμων;

* Θα αφήνατε να επισκευάσει το αυτοκίνητό σας, μηχανικός που δεν παρακολούθησε το μεγαλύτερο μέρος της εκπαίδευσής του αλλ’ όμως «πιστοποιήθηκε» επειδή κάποιος του έδωσε εκ ων προτέρων τα θέματα ή του «πείραξε» εκ των υστέρων, τα τεστ»;

*     Μήπως θα κάνατε αντιγραφή και σε εξετάσεις σας ...αιματολογικές;

*     κ.ο.κ...    

...Αν η απάντηση έστω και σε ένα από τα παραπάνω ερωτήματα (ιδιαίτερα στο ...τελευταίο, ε;) είναι «ναι», ...τότε...  «...καλή πρόοδο...»! 

...«καλή πρόοδο» ...σε όλους μας!!!

Μάριος Μακρυγιωργάκης

*«Αμετανόητος», επειδή το κείμενο αυτό έχει δημοσιευτεί και στο παρελθόν ως μια προσωπική μου τοποθέτηση στο συγκεκριμένο θέμα. Με την επανάληψη αυτή δεν απευθύνω -υπό ποιάν ιδιότητα, άλλωστε;- νουθεσίες προς κανέναν. Απλώς -με το τέλος της «εξεταστικής» και εν όψει του επόμενου εξαμήνου- θέλω να «θέσω» και από εδώ στους νέους φοιτητές, αυτόν τον προβληματισμό. ...«Μ' όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις» -και όχι, «...θα σου μάθει» -λέει η γνωστή παροιμία. Είμαστε συμμέτοχοι, αγαπητοί μου! Εκτός από αναφαίρετο δικαίωμα είναι και καθήκον σας να απαιτείτε από κάθε δάσκαλό σας να «προσθέτει»  σ' εσάς χωρίς να «λιγοστεύει» εκείνος! (το δεύτερο, ούτε το δικαιούσθε, ούτε καν σας συμφέρει -συμπεριλαμβανομένων και των εξετάσεων).       ΚΑΛΟ ΕΞΑΜΗΝΟ!