«Πρώτα δανείζεσαι, ύστερα ζητιανεύεις...»

Ως οικονομολόγος διαφωνώ με τον τίτλο αυτής της ανάρτησης, τον επέλεξα όμως επειδή ως παρατηρητής της ελληνικής «οικονομικής συμπεριφοράς», νομίζω πως η φράση αυτή του Χέμινγουεϊ  -δια στόματος «Γέρου», στο «Ο Γέρος και η Θάλασσα»- μας εκφράζει απόλυτα...

«Δεν ήμουν εκεί...» οφείλω να επισημάνω, όπως -σύμφωνα με την «λογική» αυτού του ιστολογίου- κάνω κάθε φορά που καταπιάνομαι με ιστορικά θέματα. Όχι -υπενθυμίζω- για να «...βγάλω την ουρά μου απ' έξω», αλλά για να τονίσω για ακόμη μια φορά, πόσο υποκειμενική και επιλεκτικά αποσπασματική θεωρώ την ιστορική «αλήθεια» όπως τουλάχιστον μας την έχουν «διδάξει» ή μας την παρουσιάζουν οι ιστορικοί... (αλλά, ...κι εκεί να ήμουν, πάλι υποκειμενική θα ήταν η άποψή μου ως «ιστορικού ερευνητή»)... ...πηγές επικαλούμαι -επίσης υποκειμενικές- βεβαίως...

...Σήμερα λοιπόν, απλώς σας μεταφέρω μιαν άποψη για το «Εθνικόν Δάνειον δια την χρηματοδότησιν τού Αγώνος», του 1825, ενώ τα συμπεράσματα καθώς και οι πιθανοί παραλληλισμοί με την σημερινή μας κατάντια, επαφίενται στην κρίση σας...

«...Χωρίς άλλα σχόλια για τα καλά που προσέφεραν οι ξένες δυνάμεις στον Αγώνα...  ...Στις 7 Φεβρουαρίου 1825, ενώ ο εθνικός αγώνας για την απελευθέρωση από τους Τούρκους βρισκόταν στο αποκορύφωμά του, «συνωμολογήθη εν Λονδίνω, εθνικόν δάνειον, δύο εκατομμυρίων λιρών, δια τη χρηματοδότηση του Αγώνος». Το δάνειο των δύο εκατομμυρίων συμφωνείται στο 55% της ονομαστικής του αξίας, άρα αυτομάτως μένουν 1.100.000 λίρες. 

Από αυτά, κρατούνται προκαταβολικά:                                                                             ·    Τόκοι  δύο χρόνων, 200.000 λίρες.
 ·     Μεσιτικά, 68.000.
 ·     Για εξαγορά ομολογιών του δανείου, 212.000.
 ·     Συμβολαιογραφικά, 13.700.
 ·     Έξοδα κάποιων μεσαζόντων, ονόματι Λουριώτη και Ορλάνδου, 15.487.

Από τα υπόλοιπα,
·     Στέλνονται απευθείας στις ΗΠΑ 156.000 λίρες για να κατασκευαστούν δύο ατμοκίνητες πολεμικές φρεγάτες, που ήταν απαραίτητες για τον απελευθερωτικό αγώνα στα νησιά του Αιγαίου. Τα λεφτά πήγαν, φρεγάτα πήραμε τελικά μόνο μία και μετά το τέλος της επανάστασης. Την έκαψε ο Μιαούλης στο λιμάνι της Σύρου αργότερα, όταν επαναστάτησε κατά του Καποδίστρια.
·     Στην Αγγλία έμειναν 123.000 λίρες, για να κατασκευαστούν έξι ατμοκίνητα πολεμικά πλοιάρια στα αγγλικά ναυπηγεία. Τα λεφτά δόθηκαν, αλλά, από τα έξι πλοία, έφθασε στην Ελλάδα το 1826 μόνο το πλοίο «Καρτερία», το οποίο μόλις πρόλαβε να πάρει μέρος στις επιχειρήσεις.

Από τα υπόλοιπα χρήματα,
·     37.000 λίρες κρατήθηκαν επίσης για μισθοδοσία του φιλέλληνα Κόχραν - τι φιλέλληνας κι αυτός!
·     Ακόμα, 77.200 λίρες παρακρατήθηκαν για πληρωμή πολεμοφοδίων που χρωστούσε η Ελλάδα σε εργοστάσια της Αγγλίας
·     και 47.000 για αποπληρωμή διαφόρων άλλων λογαριασμών.

     Έτσι, από τα 2 εκατομμύρια του δανείου, έφτασαν στην Ελλάδα 190.000 λίρες. Κι αυτές όμως δεν πήγαν δυστυχώς στον εθνικό αγώνα, που βρίσκονταν σε πολύ κρίσιμη καμπή. Κατασπαταλήθηκαν στις εμφύλιες διαμάχες που είχαν ξεσπάσει στο μεταξύ ανάμεσα στις ελληνικές φατρίες, ενώ ο Ιμπραήμ αλώνιζε ανενόχλητος στην Πελοπόννησο. Κανένας δε ξέρει τι απέγιναν ούτε τα πλοία που είχαν πληρωθεί στο εξωτερικό ούτε τα λιγοστά έστω λεφτά που μπήκαν στα ελληνικά ταμεία.

     Όταν ο Καποδίστριας ανέλαβε κυβερνήτης, πρώτη του δουλειά ήταν να διορίσει μια τριμελή επιτροπή που θα κατέγραφε την περιουσία του νεοσύστατου κράτους. Η έγγραφη αναφορά του προέδρου της επιτροπής Ανδρέα Κοντοσταύλου ήταν εξαιρετικά λεπτομερής και σύντομη: «Κύριε κυβερνήτα, στο ταμείο του κράτους ευρέθη μόνο ένα νόμισμα και αυτό κίβδηλο»...»*

Το κείμενο παρατίθεται αυτούσιο, μόνο οι επισημάνσεις είναι δικές μου. Κι όπως είπα και στην αρχή, τα συμπεράσματα καθώς και οι πιθανοί παραλληλισμοί με την σημερινή μας κατάντια, επαφίενται στην κρίση σας... ...ο Χέμινγουεϊ πάντως, νομίζω μας «διάβασε» σωστά... ...Μάθαμε να ζούμε με δανεικά ως κράτος... ε, μάθαμε και να ζητιανεύουμε...

* Καμπουράκης, Δ. (2003). Μια Σταγόνα Ιστορία. 7η Έκδοση, Αθήνα: Πατάκης (σελ. 405-407).

Τα κείμενα τρίτων που -για τεκμηρίωση ή προβληματισμό-  φιλοξενούνται εδώ, 

απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους, όχι κατ' ανάγκην και του ιστολογίου.